Fuqia e zjarrit konvencional global të SHBA është e nënvlerësuar, gjë që kërcënon si realitetin ashtu edhe perceptimin e stabilitetit strategjik, sepse SHBA dhe aleatët e saj janë në gjendje të kërcënojnë dhe shkatërrojnë të gjitha vendet e lëshimit bërthamor rus dhe kinez me armë konvencionale, gjë që ushtron presion mbi Moskën dhe Pekinin dhe krijon një situatë potencialisht të paqëndrueshme gjeopolitike. Ky është përfundimi i një studimi të madh nga dy ekspertë, Dan Plesch dhe Manuel Gallego nga Universiteti Soas në Londër, të cilët në studimin e tyre të titulluar
“Mjeshtrat e Ajrit: Stabiliteti Strategjik dhe Goditjet Konvencionale”, botuar të enjten, përshkruajnë një “revolucion të qetë në çështjet ushtarake” që pasqyron rritjen e fuqisë ushtarake të SHBA-së përballë Moskës dhe Pekinit, veçanërisht në teknologjinë konvencionale të raketave. Plesch dhe Gallego argumentojnë se kjo mund të krijojë kushtet për një garë të re armësh, të cilës Kina dhe Rusia po përpiqen t’i përgjigjen, por madje mund të krijojë rrezikun e llogaritjes së gabuar në një krizë të madhe, pasi secili vend mund të përdorë lëshimin e armëve bërthamore për të kapërcyer SHBA-në. Dy ekspertë deklarojnë se SHBA ka një “kapacitet bindës sot me forca jo bërthamore për të parandaluar forcat bërthamore ruse dhe kineze”, gjë që i jep asaj një avantazh ushtarak ndaj këtyre vendeve, raporton The Guardian.
Fuqia e SHBA
Autorët vlerësojnë se ka rreth 150 vende të largëta të lëshimit bërthamor rus dhe kinez, afërsisht 2500 km nga kufiri më i afërt, të gjitha të cilat mund të arrihen nga raketat JASSM të lëshuara nga ajri amerikan dhe raketat e lundrimit Tomahaëk në pak më shumë se dy orë në fillim të një sulmi të krijuar për të parandaluar lëshimin e një arme bërthamore dhe jo më pak duke pasur parasysh aftësitë e përgjithshme të reduktuara të zbulimit të Rusisë dhe Kinës dhe përmirësimin gradual të mbrojtjes raketore të SHBA-së. SHBA dhe aleatët e saj mund të kërcënojnë edhe forcat strategjike më të fshehura dhe më të lëvizshme të Rusisë dhe Kinës me 3500 JASSM dhe 4000 Tomahaëk që SHBA dhe aleatët e saj vlerësohet të kenë në dispozicion, theksojnë autorët.
Zhvillimet e reja teknologjike nënkuptojnë gjithashtu që raketat e lundrimit JASSM (Joint Air-to-Surface Standoff Missile) mund të lëshohen në paleta, duke përdorur sistemin e lëshimit të shumëfishtë Rapid Dragon për të gjuajtur në masë raketat nga avionët e transportit ushtarak standard të pamodifikuar, siç është C-17 Globemaster ose C-130 Hercules. Aftësitë konvencionale aleate mund të duken më bindëse për Rusinë dhe Kinën sesa për vendimmarrësit amerikanë, por në të gjithë spektrin, nga diplomacia në kohë paqeje deri te krizat në prag të luftës, thonë autorët, shfaqja e aftësive kundërbalancuese jo bërthamore meriton më shumë vëmendje sesa ka qenë dhënë deri tani.
Një shembull i kësaj është avioni luftarak i gjeneratës së pestë të kudogjendur F-35 – radarët e tij të krijuar për të zbuluar dhe sulmuar objektivat tokësorë të kërkimit brenda një rrezeje prej 300 km dhe janë të pajisur me raketat JASSM dhe të tjera. Përveç kësaj, F-35 dhe avionët e tjerë mbajnë gjithashtu raketat ajër-ajër të gjeneratës së re AMRAAM. Këto raketa kanë një rreze operative prej rreth 150 km për shkak të radarit AN/APG-81. Ky radar shumë i ndjeshëm është i aftë të zbulojë objektiva me një seksion radar prej 1 m² në një distancë deri në 110 km. Kjo është veçanërisht e rëndësishme kur merret parasysh se një sistem i tillë AMRAAM mund të ketë kapacitetin për të rrëzuar raketat balistike ndërkontinentale (ICBM) në fazën e tyre të përshpejtimit.
Objektivat
Për shembull, siç shpjegojnë ata, nëse SHBA-të dhe aleatët e saj do të kishin për detyrë të shkatërronin ose të mbroheshin kundër 70 objektivave të përmendura kineze dhe 150 ruse në Azinë Qendrore, do të kishin në dispozicion edhe 3500 raketat e përmendura JASSM dhe 4400 Tomahaëks. Në një mjedis të tillë hipotetik, SHBA-të do të operonin avionë F-35 të pajisur me raketat AMRAAM me një rreze përgjimi prej 200 km. Analiza e thjeshtuar supozon 200 lëshime të suksesshme raketash nga 40 avionë luftarakë amerikanë, të cilat autorët e konsiderojnë një numër realist, dhe kjo do të thotë se sistemet strategjike bërthamore të lëvizshme dhe të groposura thellë do të goditeshin nga goditje të sakta masive.
Domethënë, raketat dhe avionët konvencionalë amerikanë dhe aleatë që bartin raketat janë shumë të sakta, relativisht të vështira për t’u zbuluar me sisteme radari dhe kanë shpejtësi nënsonike prej rreth 914 km/h. Objektivat e tyre më të vështirë për t’u arritur janë në intervalin prej rreth 2,400 km për Rusinë dhe 2,500 km për Kinën përtej kufijve të tyre, duke dhënë një kohë nominale nisjeje në objektiv prej rreth dy orëve të lartpërmendura. Por Plesch dhe Galileo theksojnë se nuk ka diskutim të mjaftueshëm publik për aftësitë strategjike të SHBA-së në rast të një konfrontimi të madh, duke vënë në dukje se diskutimet e një konflikti që përfshin Rusinë dhe Kinën priren të fokusohen në dinamikat rajonale, si lufta në Ukrainë ose një pushtimi i mundshëm i Tajvanit.
Gishti në këmbëzë
Edhe pse, siç raportohet, pak besojnë se një konflikt i madh midis SHBA-së dhe Rusisë ose Kinës është i mundur, pushtimi i Ukrainës ka rritur në mënyrë dramatike pasigurinë globale. Presidenti rus Vladimir Putin paralajmëroi në mars se Moska do të ishte e gatshme të përdorte armë bërthamore nëse sovraniteti ose pavarësia e saj kërcënohej, dhe Kremlini ka njoftuar tani një ndryshim në doktrinën e tij bërthamore. Autorët argumentojnë se shqetësimi strategjik është nëse Rusia apo Kina kanë frikë nga aftësitë ushtarake të SHBA-së deri në atë pikë sa të justifikojnë një garë të re armatimesh.
“Vetë vlerësimi i kërcënimit të SHBA-së në vitin 2024 theksoi frikën e Kinës nga një sulm i parë i SHBA-së si një motiv për ndërtimin e armëve bërthamore të Kinës”, deklarojnë Plesch dhe Gallego. Fuqia e aftësive konvencionale të raketave amerikane është e tillë që “ushtron presion mbi Rusinë dhe Kinën për të vënë raketat e tyre në këmbëzën”, domethënë të jenë gati për një lëshim të menjëhershëm, theksojnë autorët. SHBA, siç paralajmërohej, do ta gjejë veten nën sulm në rast të ndonjë lëshimi të gabuar nga një prej dy vendeve. Vitin e kaluar, Kina filloi të vendosë më pak armë bërthamore – 24 gjithsej – me lëshues, sipas hulumtimit të Institutit Ndërkombëtar të Kërkimit të Paqes në Stokholm, dhe SHBA-ja ka paralajmëruar se mund t’i duhet të rrisë numrin e kokave që vendos si përgjigje për këtë.
