Pas profecive të inteligjencës dhe kërcënimeve të ditëve të fundit, sulmi i Iranit ndaj Izraelit ka ndezur alarmin e kuq në Lindjen e Mesme dhe gjithë botën. Teherani goditi armikun me disa valë dronësh dhe raketash, duke rritur tensionin në rajon. Luftëtarët amerikanë dhe francezë u nisën për në hapësirën ajrore të Irakut, BE-ja dënoi sulmin, duke folur me shqetësim për “përshkallëzimin e paprecedentë”. Dhe dilema kryesore është pikërisht kjo: cilat mund të jenë zhvillimet e ardhshme në Lindjen e Mesme ?A do ta respektojë Irani fjalën e tij apo do të vazhdojë të sulmojë Izraelin, ndoshta duke rritur agresivitetin e veprimeve të tij ushtarake? Përgjigja e mundshme e Izraelit gjithashtu duhet të vlerësohet: nuk përjashtohet një përgjigje “muskulare”, me sulme kundër infrastrukturës iraniane në Siri apo Liban. Presidenti amerikan Joe Biden predikon qetësi dhe i kërkonkryeministrit izraelit Benjamin Netanyahut “të marrë këtë fitore” dhe të mos reagojë. Por kabineti i luftës i Izraelit ka vendosur se do t’i përgjigjet sulmit iranian, por pa specifikuar se kur dhe si. Diskutimet mbi një përgjigje të përshtatshme izraelite vijnë si pasojë e presionit amerikan për të mos u kundërpërgjigjur mes frikës së një lufte rajonale. Presidenti amerikan Joe Biden thuhet se i tha kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu në një telefonatë të shtunën se Uashingtoni nuk do të mbështesë veprimet fyese kundër regjimit në Teheran. Zyrtarët izraelitë thanë se një përgjigje nuk do të vijë menjëherë, raportuan mediat izraelite. Ministri pa portofol Benny Gantz , një anëtar i Kabinetit të Luftës, tha se vendi do të ndërtojë një koalicion rajonal dhe se do të kërkojnë që Irani të paguajë në mënyrën dhe në kohën që është e përshtatshme. Veprimet e mëtejshme ushtarake nga Tel Avivi padyshim do të çonin në një përshkallëzim të drejtpërdrejtë midis dy vendeve. Por ky është vetëm një skenar.
“Butoni i kuq”
Kush e urdhëroi sulmin ndaj Izraelit? Në Iran nuk lëviz asnjë fletë pa dritën jeshile nga Ajatollah Khamenei. Ish-këshilltar i Khomeinit, ai u bë president i Iranit dhe lider suprem në vitin 1989. Gjithçka, siç kujton edhe Guido Olimpio në “Corriere della Sera”, kalon nga ai dhe ai ka të drejtën të thotë fjalën e fundit. Ai është diktator dhe për rrjedhojë u beson shumë pak njerëzve. Më i afërti me të, në procesin e vendimmarrjes, është djali i tij i dytë, të cilin shumë e konsiderojnë si pasardhësin e tij të mundshëm. Pastaj është presidenti iranian Ebrahim Raisi. Për iranianët ai është kukulla e Khameneit dhe prandaj është një lloj kukulle në duart e Udhëheqësit Suprem.Nuk duhet harruar, në këtë kontekst, Esmail Qaani, komandanti i divizionit që mbështet milicitë aleate në Lindjen e Mesme. Ai ka në duar trafik armësh dhe mbi të gjitha do t’u jepte informacion vendeve mike të Teheranit si Iraku, Siria apo Libani në rast sulmesh si ai i të shtunës.
Parashikimi i zymtë
Sidoqoftë, tani komuniteti ndërkombëtar mund të luajë një rol udhëheqës. Siç dëshmohet edhe në reagimet e para, ka një shqetësim për një zgjerim të konfliktit. Prandaj ndërmjetësimi i mundshëm për një armëpushim: SHBA, BE, por edhe Rusia dhe Kina mund të ushtrojnë “presion” nga pikëpamja diplomatike ndaj Izraelit dhe Iranit për të nisur negociatat. Ndërmjetësimi do të synonte kryesisht shmangien e një lufte më të gjerë rajonale me përfshirjen e aktorëve të tillë si Hezbollahu në Liban dhe Hamasi në Rripin e Gazës, të gatshëm për t’u koordinuar me Teheranin drejt Tel Avivit.Dhe a është mundësia e një lufte të tretë botërore kaq e largët? Për momentin do të duket kështu, por situata ndërkombëtare është aq delikate sa që mjafton një incident për të shkaktuar një zgjerim të konfliktit qoftë edhe të padëshiruar. Perëndimi ka përsëritur në më shumë se një rast se nuk dëshiron të hyjë në luftë me askënd, siç dëshmohet nga dosja e Ukrainës. Shumë do të varet nga zhvillimet në zonën e Lindjes së Mesme si dhe ambiciet e lojtarëve të tjerë.
Roli i Rusisë
Rusia mund të gjente hapësirë ??për manovrim, pa harruar se Damasku është një lloj sateliti i Moskës. Ndaj mbetet për t’u kuptuar është se si do të reagojë Rusia pas aksionit ushtarak të Iranit. Moska, në orët para sulmit, kishte bërë thirrje për “moderim”, dhe tani do ta gjejë veten që të marrë një pozicion të rëndësishëm: të nxitojë në ndihmë aleatit të saj iranian, i cili deri më tani ishte ushtarakisht shumë afër rusëve, ose të qëndrojë e fokusuar në frontin ukrainas.Në rast ndërhyrjeje, është e vetëkuptueshme se Vladimir Putin do të rrezikonte të dobësohej dhe të ekspozohej ndaj një rikthimi të mundshëm të ukrainasve. Një mosndërhyrje ruse do ta vendoste Iranin në vështirësi shumë serioze, të cilat fjalë për fjalë do ta gjenin veten në mëshirën e frontit izraelito-amerikan. Pra, shpërthimi i krenarisë iraniane do të rezultonte të ishte një autogol.
